Con hến có tên khoa học là Cyrena sumatrensis. Hến thuộc loại nhuyễn thể có vỏ hai mảnh, sống ở vùng nước lợ gần cửa sông. Ngoài việc là món ăn, hến còn là vị thuốc cường dương và bổ tim mạch mà ít người để ý.Hến được rửa sạch bùn và ngâm trong nước để nó nhả bớt chất bẩn. Cho vào nồi luộc tới khi đa số hến mở miệng. Con nào không mở miệng là đã chết từ trước. Tách riêng thịt, bỏ vỏ. Nước luộc hến để lắng gạn cát. Nước luộc hến đục lờ đờ như nước vo gạo, mùi vị ngang ngang.
Thịt hến có một số chất quan trọng như lysine, tryptophane, histidine, cystein, taurine, lecithin và các sterol. Ngoài ra còn khá nhiều chất khoáng với hàm lượng cao.Đông y cho rằng, thịt hến vị ngọt mặn, tính hàn, không độc, có tác dụng dưỡng âm, lợi tiểu, hoạt tràng, thông khí, mát gan, thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu. Vỏ hến (nghiễn xác) có vị mặn, tính ấm, không độc; có tác dụng cố tinh, làm long đờm, chống nôn, tiêu đờm, tan hạch.

Hến có khả năng hấp thụ mạnh là do nồng độ các chất này trong cơ thể con vật cao hơn môi trường. Ví dụ iod trong con hến cao gấp 200 lần trong trứng và thịt; kẽm trong l00g nhuyễn thể là 182mg, cao gấp 10 lần nhu cầu hàng ngày.

Hến và đái tháo đường: hến rất thuận lợi trong thực đơn người bệnh đái đường vì ít chất bột, thanh nhiệt, no lâu. Tuy nhiên, vì sống ở nước nó cũng hấp thụ thủy ngân, thuốc trừ sâu và chất thải công nghiệp khác… vì vậy tránh ăn quá nhiều hến.

Hến hỗ trợ cường dương: các phân tích khoa học cho thấy các cơ quan sinh dục yếu là do thiếu chất kẽm. Hến có nhiều kẽm làm mạnh tình dục. Khá nhiều tài liệu quan niệm rằng nên dùng thức ăn chứa nhiều kẽm với mục đích làm mạnh tình dục. Riêng với chất kẽm, không nên uống thuốc mà chỉ bổ sung bằng thức ăn như thịt, nghêu, sò, ốc, hến.

Tuy nhiên cần lưu ý: với hàm lượng iod cao, người bướu cổ do suy tuyến giáp nên dùng, nhưng bướu cổ cường giáp phải kiêng.

Do thịt hến non mềm, lượng iod lại dễ bị phân hủy nên không nên luộc lâu.

Bồi dưỡng cơ thể: hến có vị rất ngon, nó chứa protein, mỡ, đường, muối vô cơ, vitamin A, vitamin B2, nó còn chứa 1 1ượng iod tương đối cao, vì vậy những người đang ở độ tuổi thanh xuân, phụ nữ ở thời kỳ thai nghén, người lao động khỏe mạnh đều nên ăn.

Những người lao phổi, thường bị sốt về chiều, đêm hay ra mồ hôi: dùng thịt hến hầm với sò biển ăn.

Ho lâu nhiều đờm có thể dùng 60g hến, thêm 5 nhánh hành vào luộc.

Phù thũng, hoàng đản (vàng da):  ăn thịt hến sẽ chóng hồi phục sức khoẻ.

Phụ nữ kinh nguyệt không đều, chất kinh ra có lẫn cả máu cục: dùng 30g hến thêm hành, gừng vào luộc ăn.

Hến còn có tác dụng nhuận táo, trị khát rất tốt.

Trẻ nhỏ ban đêm khi ngủ ra nhiều mồ hôi (mồ hôi trộm) dễ bị cảm lạnh gây tổn hại cho cơ thể các cháu nhỏ: thịt hến 5 – 6 con, lá dâu tằm 8 – 10g. Nấu lấy nước cho trẻ uống – có kết quả tốt.

Trị người lớn tuổi thường bị tiểu đêm: thịt hến 50g, thịt heo nạc 100g. Thêm gia vị vừa đủ, nấu thành canh ăn hoặc chỉ nấu lấy nước uống cũng được.

Giúp dưỡng âm, nhuận ngũ tạng, bổ hư, trừ bệnh, tăng sức khỏe: lấy hến, cà rốt, khoai tây, mỗi thứ 200g, xuyên khung, sơn dược, mỗi vị 10g. Xuyên khung rửa sạch, thêm nước vào sắc lấy nước thuốc. Cà rốt, khoai tây rửa sạch thái quân cờ. Thịt hến rửa qua bằng nước muối loãng. Cà rốt, khoai tây cho vào nồi mỡ đảo qua, đổ nước thuốc xuyên khung và thêm 1 lượng nước vừa đủ vào nồi luộc chín khoai tây và cà rốt.

Sau đó cho thịt hến, rượu gia vị, bột cà ri, muối rồi vặn lửa to cho sôi lên là được. Cà rốt, khoai tây rất giàu các loại chất giúp tăng cường sức khỏe. Xuyên khung là loại thuốc Đông y giúp tăng hoạt động của máu, có thể làm thông các khe trong não, chữa đau đầu rất hiệu nghiệm. Các thứ trên kết hợp với hến sẽ có tác dụng tăng cường trí lực, nâng cao sức khỏe, giúp phòng trừ suy nhược thần kinh.

Món ăn rất thích hợp với những người lao động trí não, mồ hôi trộm, hay nóng ruột, tâm thần bất ổn, di tinh, ra mồ hôi trộm: 100g hến, 15g mạch môn, 12g địa cốt bì, 30g tiểu mạch. Cách làm: mạch môn, địa cốt bì, tiểu mạch rửa sạch, quấn chặt vào túi tải mỏng sạch. Thịt hến rửa sạch, cho vào nồi, cho tiếp túi thuốc, để đủ nước rồi đun nhỏ lửa 40 phút. Sau đó bỏ túi thuốc, thêm hành, gừng, muối, mì chính rồi bắc ra ăn. Hến tính nhuận ướt, có ích cho tân dịch, có khả năng nhuận dưỡng ngũ tạng; tiểu mạch có tác dụng bổ tim, dân gian thường nói “người bệnh tim nên ăn tiểu mạch”; mạch môn, địa cốt bì có tác dụng bồi bổ phổi thận, trừ bỏ những phiền muộn trong lòng.

Canh hến bổ thận, cường dương:  hến 100g, cà chua 1 -2 quả, khế 1 quả, thì là 6g, rau răm 8g. Thêm nước và gia vị vừa đủ, nấu thành canh ăn.

Món canh này: hến làm mạnh gân, cường dương, ích tinh; cà chua và khế có vị chua, dẫn thuốc vào can kinh; thì là khử mùi tanh, tiêu thực, làm ấm thận; rau răm khử mùi tanh, tiêu thực, kìm hãm tác dụng bộc phát cường dương của hến. Đúng là món ăn – bài thuốc!

Cà tím còn có tên cà dái dê, cà tím dài, cà dê. Không lẫn cà pháo cà dừa, cà bát vỏ tím. Tên Hán gọi cà với tên chung là Nuy qua. Tên khoa học: Solanum melongema, họ cà.Trong các loại cà đặc biệt là cà tím dài là thực phẩm có từ 2000 năm trước Công nguyên ở nhiều vùng nhiệt đới Á Phi, nó được ưa chuộng vì chứa nhiều vitamin và ít calo. Cà có thể bung, luộc, nướng, xào, nấu, trộn… chung với các thứ khác mà không hề bị giảm chất lượng thực phẩm của nó. Cà tím được dùng làm thức ăn phòng chữa bệnh nếu là quả chín tới.

Tác dụng của cà tím

Màu tím đậm của cà là bằng chứng cho thấy nó chứa nhiều chất chống ô xy hóa mạnh để bảo vệ các tế bào não và kiểm soát hàm lượng chất béo lipid. Theo báo The Times of India dẫn nguồn từ các chuyên gia dinh dưỡng Ấn Độ, cà tím còn có nhiều công dụng khác như:

1. Giảm nguy cơ ung thư

Chất xơ đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị ung thư đại tràng vì nó là một dưỡng chất tương đối xốp, và vì điều này, khi di chuyển qua đường tiêu hóa, nó có xu hướng hấp thụ độc tố và hóa chất có thể gây ra bệnh ung thư ruột kết.Để có kết quả tốt nhất, những ai muốn giảm nguy cơ phát bệnh ung thư đại tràng nên ăn cả lớp vỏ cà tím. Nghiên cứu phát hiện ra rằng lớp vỏ cà tím có thể chứa nhiều chất xơ hơn bản thân trái cà.

2. Giảm cân

Chất xơ trong cà tím còn có công dụng khác là giảm cân. Chất xơ là thực phẩm tương đối “cồng kềnh”, tức nó chiếm nhiều chỗ trong dạ dày. Do đó, khai vị bằng món cà tím, những người ăn kiêng có thể có cảm giác no bụng và thường nạp ít calo hơn.

Ngoài ra, chất xơ là chất chậm tiêu hóa và mất nhiều thời gian để di chuyển từ dạ dày đến đường tiêu hóa. Chính vì điều này, cà tím giữ cho người ăn kiêng cảm thấy no lâu và không có nhu cầu ăn vặt giữa các bữa ăn, từ đó giúp giảm cân.

3. Giảm huyết áp bằng các món chay

Nhiều món chay dùng cà tím. Ví dụ: Cà tím nhồi om – cà tím dài 3 quả nhỏ. Nhân thịt chay 300g, sốt cà chua 15ml, dầu vừng 2 thìa, gia vị. Cà thái dọc làm 2 nửa bỏ ruột, ngâm nước muối, vớt ra vắt nhẹ cho ráo. Nhồi nhân thịt chay đã trộn gia vị, rán vàng phía nhồi nhân, xếp vào xoong. Tiếp đó xào hành, bột mì và sốt cà chua để om.

4. Giúp bỏ thuốc lá

Các nhà khoa học thuộc Trường đại học Michigan (Mỹ) đã phát hiện trong cà tím cũng có nicotin và thấy trong thí nghiệm ăn 10g cà tím có hiệu quả tương tự như hút thuốc suốt 3 giờ. Vậy có lời khuyên khi thèm thuốc lá hãy ăn các món cà tím ngon lành mát bổ lại tránh được độc hại.

5. Chữa đái ra máu

Sắc quả cà tím cả cuống để uống.

6. Phòng chống ban tía ở người già

Ở tuổi 60 – 70 người già thường bị trên mặt, tay có tình trạng ứ huyết nổi ban tía hay từng chấm, có khi phải nhìn kỹ mới thấy. Để khắc phục bệnh lý này nên ăn cà tím. Cà tím lại mềm nên người già dễ ăn, dễ tiêu.

7. Viêm phế quản cấp

Cà tím 500g, gừng tươi 4 lát, tỏi 3 củ. Cà cắt dọc dài. Gừng thái lát, tỏi nghiền trộn nước tương, dầu, muối, đường. Chưng cách thuỷ. Có tác dụng thanh nhiệt hoá đàm nhiệt.

8. Viêm gan vàng da

Dùng mấy quả cà tím thái nhỏ trộn với gạo nấu thành món cơm – cà, ăn liên tục nhiều ngày.

9. Bí đái

Dùng hạt sắc uống để lợi tiểu.

10. Táo bón

Dùng quả cà tím, hàng ngày lấy khoảng 100 – 200g nấu các món ăn đơn giản để ăn cùng cơm.

Kiêng kỵ: Theo sách cổ cà tím tính rất lạnh, không nên phối hợp với thức ăn lạnh khác mà còn nên thêm vài ba lát gừng để giảm tính lạnh. Người tạng hàn, hay đi ngoài lỏng khi cần dùng nên thận trọng hơn. Không nên dùng khi quả cà dập nát! Ăn càng tươi càng tốt.

Một số bài thuốc, món ăn chữa bệnh có dùng cà tím tham khảo theo báo Sức khỏe đời sống và Bài thuốc hay:

• Cà tím xào mã đề

Cà tím 200g, mã đề 15g, hành 10g, gừng 5g, tỏi 10, dầu mè, nước tương (xì dầu) một lượng thích hợp. Cà rửa sạch, cắt miếng, mã đề làm sạch; hành cắt khúc, gừng cắt lát; tỏi bỏ vỏ, cắt khô. Để chảo nóng đổ dầu vào, chờ dầu nóng bỏ gừng, hành vào phi thơm; rồi bỏ cà, mã đề vào trộn đều, bỏ muối và một ít nước vào xào chín là được. Mỗi ngày ăn một lần. Có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, hạ áp huyết.

• Canh gà, cà tím

Gà giò 1 con, cà tím 200g, sơn tra 15g, gừng 5g, hành 10g, dầu, muối một lượng thích hợp. Gà làm sạch, bỏ nội tạng; cà tím rửa sạch, cắt miếng, gừng cắt lát; hành cắt khúc. Để nồi nóng đổ dầu vào, cho gừng, hành vào phi thơm bỏ gà vào xào sơ. Tiếp đó, đổ nước vào, bỏ cà, sơn tra, muối vào, nấu sôi bằng lửa lớn, sau đó vặn lửa nhỏ nấu thêm chừng 30 phút là được. Mỗi ngày ăn một lần, dùng thay thức ăn. Có tác dụng tiêu thực tan ứ, giảm mỡ, hạ huyết áp.