Có một sự kỳ diệu là ngay tại những nơi có điều kiện khắc nghiệt nhất, người ta lại dễ dàng tìm thấy những món ăn ngon thấm thía không thể nào quên. Quảng Trị là một nơi như vậy.
Mảnh đất miền Trung gió Lào này đã từng là chiến trường ác liệt nhất trong suốt 20 năm của cuộc Chiến tranh Việt Nam. Thiên nhiên cũng không ưu đãi nơi này, cây trái không nhiều, thủy hải sản không lắm, thế nhưng những người dân đã sáng tạo ra nhiều món ngon mà các nơi khác cũng phải ngả mũ chào.
Thịt trâu lá trơng
Món ăn mang tên hai nguyên liệu chính làm nên sự đặc biệt: thịt trâu và lá trơng (trơơng). Thịt trâu vốn bổ dưỡng, chữa được nhiều bệnh như đau lưng, phù chân, phong thấp… Thậm chí có người còn cho rằng nó tốt hơn thịt bò. Chính vì thế, nơi nào cũng có cách chế biến thịt trâu nhưng dám chắc rằng không đâu có vị như ở Quảng Trị này.
Sự kết hợp giữa thịt trâu non và loại là rừng mọc hoang khắp Quảng Trị đem lại mùi thơm cay rất đặc trưng của món ăn. Có 2 món chính được khách ưa chuộng nhất là thịt trâu lá trơng nướng và thịt trâu xào lá trơng. Người thích vị ngọt mềm, thơm nưng nức của thịt trâu còn nguyên vị thì gọi thịt nướng ăn với rau cải, tiêu ớt xanh và nước tương pha tương ớt. Người muốn đậm đà nhiều vị hơn thì gọi thịt xào vừa chín tới. Món nào cũng thơm ngon vô cùng. Đặc biệt thịt trâu lá trơng mà ăn vào những ngày mưa lạnh thì quả tuyệt.
Thịt trâu ngọt và lá trơng thơm, ăn một lần rồi nhớ mãi (Ảnh: Internet)
Bánh bột lọc
Thứ bánh rẻ tiền, nguyên liệu dễ tìm, chẳng có gì đặc biệt nhưng lại mang hương vị riêng biệt – là một trong những món ngon Quảng Trị. Bánh làm từ củ sắn mài nho nhỏ với nhân bên trong có thể là thịt lợn, thịt gà, tôm, đậu xanh, có gì cho đó.
Bánh bột lọc mềm ngon như đôi môi người con gái (Ảnh: Internet)
Nổi tiếng nhất ở Quảng Trị là bánh lọc Mỹ Chánh. Vỏ bánh không bị chua hay nồng mà rất thanh. Nhìn từng chiếc bánh nhỏ xinh, trong suốt để lộ hình tôm đỏ hồng bên trong hấp dẫn không tả. Bánh bột lọc làm nhanh, ăn cũng lẹ. Cứ thế bóc vỏ ra, cầm bằng tay không chấm vào bát nước mắm pha nhạt, cho vào miệng cắn một phát hết nửa cái bánh. Ngon lắm! Vỏ giòn mềm, không ngán, nhân ngọt thơm đậm đà hơn nhờ nước chấm cay ớt miền Trung. Thế thôi mà nhớ mãi.
Lòng sả
Lòng sả là một trong những món ngon Quảng Trị. Nghe tên có vẻ lạ lẫm nhưng cách làm lại khiến người ta liên tưởng đến cháo lòng của người miền Bắc. Tiết heo hoặc tiết vịt được đánh tan vụn, đổ nước vào, nấu chung với gạo rang, đậu xanh cho nhừ. Lòng heo hoặc vịt được làm sạch, cắt miếng vừa ăn rồi thả vào nồi đang đun, sôi lần nữa là ăn được.
Lòng sả ăn ngày mưa và khi bị cảm là bắt đúng bệnh (Ảnh: Internet)
Tuy nhiên, lòng sả cho rất nhiều ớt, ăn cay xé lòng, tê lưỡi. Người dân Quảng Trị thường chọn lòng sả những khi trời mưa để ấm lòng thêm. Hoặc mỗi khi người cảm mạo, cần ra mồ hôi thì lòng sả là phương thức diệu kỳ, tác dụng không kém cháo hành tía tô. Múc bát lòng sả ra, cho thêm tiêu, rau mùi rồi xì xụp thì tỉnh cả người, bao nhiêu mệt mỏi tan biến hết. Ghé Quảng Trị thử món này mới thật thấm thía cái tình nơi đây.
Cháo vạt giường
Gọi là cháo nhưng lại không phải là cháo như bình thường. Cháo bột Quảng Trị nấu bằng sợi bột gạo với cá lóc. Dân địa phương thì gọi là cháo cá, còn người phương xa đến thì hay nhắc đến nó với cái tên cháo vạt giường.
Cháo vạt giường làm từ bột gạo và cá lóc khác tất cả các món cháo nấu từ hạt gạo miền Bắc (Ảnh: Internet)
Ghé vào quán nhỏ ven đường, gọi một bát cháo vào bất cứ mùa nào trong năm, bạn đều được hài lòng. Ở đây không có khái niệm cháo nóng chỉ ăn mùa lạnh. Ngay giữa trưa, nắng đổ lửa, người Quảng Trị vẫn xì xụp tay thìa tay đũa với món cháo vạt giường như thường.
Một nhúm sợi vạt giường, chút cá lóc thơm, thêm hành ngò, ớt tươi và đổ nước dùng vào, thế là cháo đã sẵn sàng chờ khách thưởng thức. Một lần nữa vị cay nóng mặt, bỏng lưỡi của ớt chỉ thiên xứ này lại khiến món ăn trở nên khó quên hơn bao giờ hết. Khách không quen, vừa hít hà nóng, vừa sụt sịt cay, nhưng lại vừa tới tấp gắp gắp múc múc ăn hết miếng này đến miếng khác vì ngon quá.
Bánh khoái
Bánh khoái – một món ngon Quảng Trị – được làm từ bột gạo, có chỗ cho thêm nấm rơm, hải sản, tuy nhiên, phổ biến nhất thì chỉ đơn giản với nhân tôm thịt giá đậu mà thôi. Bành khoái nhỏ nhắn bằng bàn tay, vừa ăn, vỏ bánh dày và giòn rụm.
Bánh khoái nhỏ, giòn và dày hơn bánh xèo miền Nam (Ảnh: Internet)
Điểm quan trọng không thể thiếu khi ăn bánh khoái là các loại rau kèm và nước chấm. Rau thì tùy từng nơi, dù thế nào cũng đủ các loại chính: cải non, chuối chát và trái vả xắt lát. Còn nước chấm, mà người Quảng Trị gọi là “nước lèo” mới thật hấp dẫn. Chế biến theo công thức riêng từ ruốc, gan và nạc heo xay nhuyễn, lạc vừng giã nhỏ, tỏi, ớt bột… nêm nếm khéo léo, thứ nước chấm này làm cho bánh khoái thật sự tròn vị.
Sài Gòn không thiếu bánh khoái, nhưng trái vả và cái vị riêng nước chấm thì chỉ có về Quảng Trị mới được hưởng trọn vẹn mà thôi.
Bún hến Mai Xá
Bún Hến Mai Xá là một đặc sản của làng Mai Xá (Gio Mai, Gio Linh, Quảng Trị). Gọi là bún hến nhưng ngon nổi tiếng lại do chắt chắt, một loài thuộc họ hến nhưng nhỏ và mảu đậm hơn. Vì nhìn ngoài, 2 loại này khá giống nhau nên người ta ăn bún chắt chắt mà lại cứ ngỡ mình ăn bún hến.
Bún hến Mai Xá ngon, rẻ, thanh đạm (Ảnh: Internet)
Chắt chắt phi thơm hành, gia vị đến săn lại rồi đổ nước vào, thêm vài miếng gừng là xong nồi nước dùng ngon lành, ít béo, lại rẻ tiền. Cho bún vào tô, nhón thêm nhúm rau thơm, ngò lên trên và chan nước dùng vừa làm.
Khi ăn, giã thêm chén muối ớt tươi cùng gừng, sao cho thật cay, thật nhuyễn để bên cạnh thưởng thức chung mới thật ra đúng món Quảng Trị. Đảm bảo bún hến khắp nơi không đâu giống đây.
Bánh ướt Phương Lang
Bánh ướt Quảng Trị ở Phương Lang ngon đến nỗi biến nó thành một làng nghề. Không chỉ thân thuộc với người dân bản xứ, nó còn khiến du khách nao nao lúc nghĩ về. Bánh ướt Phương Lang có các công đoạn làm giống nhiều địa phương khác, nhưng cách ăn thì mang nét riêng không trộn lẫn.
Bánh ướt Phương Lang xứng danh làng nghề hơn nửa thế kỉ nay (Ảnh: Internet)
Ăn cùng với bánh ướt là rau sống và không thể thiếu đó là thịt heo luộc. Thịt heo luộc ăn kèm phải là loại thịt nhiều nạc, mỡ giòn. Nước chấm pha từ mắm nhĩ ngon với tương ớt, ớt tươi tạo thành vị đậm đà rất riêng. Toàn những nguyên liệu rẻ tiền nhưng khi kết hợp với nhau, món bánh ướt Phương Lang cứ khiến người ăn thấy mê mẩn.
Quảng Trị toàn món rẻ tiền, dân giã nhưng lạ và đặc trưng nên khách đến một lần, thử ăn rồi thì rất dễ nhận ra chất Quảng Trị khi du lịch và thưởng thức, so sánh với ẩm thực các vùng khác. Mong rằng thời gian và sự hòa nhập không làm mất đi vị riêng của đặc sản xứ này.
Tạ Ban (EVA.vn)
